بوستر پمپ ها اجزا حیاتی در سیستمهای آبرسانی هستند که نقش اساسی در تأمین فشار و دبی لازم برای مصرفکنندگان دارند. از آنجا که تأمین فشار ثابت و مطلوب برای تمامی طبقات و بخشها ضروری است، بوستر پمپها با توانایی تنظیم فشار آب در طول زمان، به بهبود کارایی سیستم آبرسانی کمک میکنند. نحوه انتخاب بوستر پمپ باید با دقت و توجه به پارامترهای مختلف مانند میزان دبی، فشار مورد نیاز و نوع کاربری ساختمان انجام شود.
انتخاب درست تأثیر زیادی بر عملکرد بهینه سیستم آبرسانی دارد و میتواند مصرف انرژی را کاهش و عمر سیستم را افزایش دهد. در این مقاله، به تشریح مراحل مختلف نحوه انتخاب بوستر پمپ میپردازیم و نکات کلیدی که در این فرآیند باید مدنظر قرار گیرند را بررسی خواهیم کرد. از آشنایی با الزامات فنی تا انتخاب بهترین مدل با توجه به انواع موجود، کاربرد و شرایط مختلف، به شما در انتخاب دقیق و مؤثر یاری میرسانیم.
مراحل انتخاب بوستر پمپ
برای انتخاب بوستر پمپ، مراحل زیر باید به دقت دنبال شوند. با رعایت مراحل نحوه انتخاب بوستر پمپ، میتوان بوستر پمپی متناسب با نیازهای سیستم آبرسانی را انتخاب کرد:
- تعیین کاربری: ابتدا باید مشخص شود که بوستر پمپ برای چه کاربردی است (آبرسانی، آتشنشانی، صنعتی، کشاورزی و غیره).
- محاسبه دبی مصرفی: دبی ساختمان را با توجه به تعداد واحدها، ساکنین، تعداد حمامها و سایر مصرفکنندهها محاسبه کنید.
- محاسبه حداکثر فشار: باید فشار مورد نیاز برای شیرهای مختلف، از جمله توالتها، ماشین ظرفشویی و غیره تعیین شود.
- بررسی برق مصرفی: توجه به نوع برق مصرفی (تکفاز یا سهفاز) و نوع پمپ (دور ثابت یا دور متغیر) ضروری است.
- فضا نصب: فضا موجود برای نصب بوستر پمپ و محدودیتهای مکانیکی و اقتصادی باید در نظر گرفته شود.
- انتخاب پمپها: پیشنهاد میشود از چند پمپ با هد یکسان استفاده کنید و در صورت نیاز از پمپ رزرو یا جوکی پمپ کمک بگیرید.
دلیل و هدف استفاده از پمپ و بوستر پمپ
با افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی، کمبود فشار آب به یکی از مشکلات رایج تبدیل شده است که در برخی مناطق به قطعی آب منجر میشود. به همین دلیل، استفاده از پمپها و بوستر پمپها برای تأمین فشار و حجم آب مناسب ضرورت دارد. پمپها وظیفه افزایش فشار و انتقال آب به طبقات یا مکانهای مورد نیاز را بر عهده میگیرند. این تجهیزات با کمک الکتروموتور، انرژی لازم را برای افزایش سرعت و فشار آب تأمین میکنند.
بوستر پمپها که مجموعهای از چند پمپ متصل به یکدیگر هستند، بهطور خاص برای تأمین آب و فشار مطلوب در ساختمانهای بلند و سیستمهای بزرگ طراحی شدهاند. این سیستمها با کمک اینورتر جلوی وارد شدن ضربههای مکانیکی و الکتریکی به پمپ را میگیرند و فشار آب را بهصورت تدریجی تنظیم میکنند. آب از طریق کلکتور و شیرهای برقی به سیستم آبرسانی هدایت شده و نیاز مصرفکنندگان را بر طرف میسازد.
انواع بوستر پمپ
از مهمترین عوامل تاثیرگذار در نحوه انتخاب بوستر پمپ، بررسی انواع آن است. این دستگاهها را میتوان بر اساس نوع عملکرد یا کاربرد طبقهبندی کرد:
دستهبندی بر اساس عملکرد
- بوستر پمپ دور ثابت: این نوع بوستر پمپ با پرشر سوئیچهای مخصوص برای تنظیم فشار آب کار میکند. هنگام کاهش فشار، پمپها به ترتیب وارد مدار شده و با افزایش فشار و ذخیره آب اضافی در منبع دیافراگمی از مدار خارج میشوند.
- بوستر پمپ دور متغیر: در این نوع، با استفاده از اینورتر و سنسور فشار، سرعت پمپها را بر اساس مصرف آب تنظیم میکنند. این روش باعث کاهش مصرف انرژی، استهلاک کمتر و حفظ فشار ثابت در سیستم میشود. عملکرد این مدل از بوستر پمپ به صورت نرمافزاری است که در صورت افزایش یا کاهش مصرف، تعداد پمپهای فعال و سرعت آنها را تغییر میدهد. بوستر پمپهای دور متغیر در سیستمهای آبرسانی به دلیل دقت بالا، صدا کمتر، حذف ضربات هیدرولیکی و عملکرد بهینه محبوب هستند.
دستهبندی بر اساس کاربرد
- بوستر پمپ آبرسانی: مناسب برای ساختمانهای مسکونی یا تجاری جهت تامین آب شرب و بهداشتی که به دلیل نوسانات مصرف، عمدتاً از مدلهای دور متغیر استفاده میکنند.
- بوستر پمپ آتشنشانی: این مدل وظیفه تأمین سریع و پرقدرت آب در سیستمهای اطفا حریق را بر عهده دارد. دارای سه نوع پمپ اصلی، رزرو و جوکی پمپ است که بسته به میزان فشار مورد نیاز، وارد مدار میشوند.
- بوستر پمپ آبیاری: برای آبیاری فضا سبز، مزارع و سیستمهای کشاورزی استفاده میشود و معمولاً از مدلهای دور ثابت به دلیل نیاز کمتر به تغییر دبی بهره میگیرد.
- بوستر پمپ آب گرم: این مدل در سیستمهای گرمایش مرکزی برای چرخش آب گرم خروجی از بویلرها استفاده میشود و کاربردهایی در موتورخانهها، استخرها و ساختمانهای بزرگ دارد.
- بوستر پمپ تزریقی: بوستر پمپ تزریقی برای تزریق مواد شیمیایی مانند کلر به آب در تصفیهخانهها یا شهرکهای مسکونی به کار میرود.
اجزای تشکیل دهنده بوستر پمپ
بوستر پمپ مجموعهای از اجزا است که با همکاری یکدیگر فشار و جریان آب را به صورت بهینه تنظیم میکنند:
- پمپها: اصلیترین جزو بوستر پمپ که وظیفه افزایش فشار و تامین جریان آب را بر عهده دارد. معمولاً از پمپهای گریز از مرکز طبقاتی یا تکپروانهای برای آن استفاده میشود.
- الکتروموتور: الکتروموتور نیروی محرکه پمپ را تأمین کرده و نقش کلیدی در عملکرد بوستر پمپ دارد. توان مصرفی آن متناسب با نوع پمپ انتخاب میشود.
- مانومتر: برای نمایش و کنترل میزان فشار ورودی و خروجی به سیستم استفاده میشود.
- پرشر سوئیچ: در بوستر پمپهای دور ثابت، حداقل و حداکثر فشار را تنظیم کرده و به مدار فرمان اطلاع میدهد.
- پرشر ترانسمیتر: در سیستمهای دور متغیر، فشار را به صورت دقیق ثابت نگه میدارد.
- شیر یکطرفه: از بازگشت آب به داخل پمپ و آسیب به سیستم جلوگیری میکند.
- تابلو برق: برق مورد نیاز اجزا را تامین کرده و وظیفه محافظت از دستگاه در برابر نوسانات برق و خطاهای الکتریکی را بر عهده دارد.
- کوپلینگ : کوپلینگ پمپ و الکتروموتور را به یکدیگر متصل میکند.
- منبع دیافراگمی: آب را با فشار مشخص ذخیره کرده و جلو روشن و خاموش شدن مکرر پمپ را میگیرد.
- لرزهگیر: از انتقال ارتعاشات پمپ به شبکه لولهکشی جلوگیری میکند و طول عمر سیستم را افزایش میدهد.
- کلکتور مکش و دهش: آب را به سیستم وارد و پس از پمپاژ، به شبکه مصرف منتقل میکند.
- شاسی: تمام اجزا به صورت پایدار و هماهنگ روی شاسی نصب میشوند.
- صافی: از ورود ذرات معلق به داخل پمپ جلوگیری میکند و مانع خرابی آن خواهد شد.
کاربرد بوستر پمپ
بوستر پمپها دستگاههایی هستند که برای افزایش فشار آب و انتقال آن به نقاط مختلف استفاده میشوند. با توجه به ویژگیهای خاص این سیستمها، برخی از مهمترین کاربردهای بوستر پمپها عبارتند از:
- تصفیه آب
- مصارف صنعتی و کارخانجات
- سیستمهای تهویه مطبوع
- مصارف کشاورزی و آبیاری (از جمله آبیاری قطرهای و باران مصنوعی)
- آبرسانی با فشار مناسب به مکانهای مرتفع، مجتمعهای مسکونی، ساختمانها، هتلها، شهرکها و غیره
- سیستم اطفاء حریق و آتشنشانی
- تامین آب ورودی دیگ بخار
- استفاده در ایستگاههای پمپاژ و سیستمهای آبیاری هوشمند
نکات مهم هنگام خرید بوستر پمپ
برای خرید این تجهیزات، علاوه بر توجه به مراحل نحوه انتخاب بوستر پمپ، باید به موارد خاصی نیز دقت کنید:
- توجه به برند و شرکت سازنده: برندهای معروف معمولاً محصولاتی با کیفیت، طول عمر بالا، تکنولوژی پیشرفته و خدمات پس از فروش قوی را ارائه میدهند.
- کیفیت قطعات و تجهیزات: بوستر پمپ را باید با قطعاتی مانند الکتروموتور، پمپ، شیرآلات و لولههای مقاوم و با کیفیت بسازند تا عملکرد سیستم و طول عمر دستگاه بهبود یابد.
- خرید منبع دیافراگمی با حجم مناسب برای بوستر پمپ دور ثابت: در بوستر پمپهای دور ثابت، منبع دیافراگمی یکی از اجزا مهمی است که نقش ذخیره آب و ایجاد فشار ثابت را ایفا میکند. انتخاب صحیح آن با توجه به دبی و هد پمپ، جلوی بروز مشکلاتی مانند کاهش فشار و نوسانات آب را میگیرد.
- میزان گارانتی دستگاه: دستگاههایی که دارای گارانتی طولانیمدت هستند، اطمینان بیشتری را در زمینه عملکرد، کیفیت و خدمات پس از فروش فراهم میآورند.
- میزان هد و دبی دستگاه: هد نشاندهنده ارتفاعی بوده که پمپ میتواند آب را منتقل کند و دبی میزان آب منتقلشده در واحد زمان را نشان میدهد. انتخاب دستگاه با هد و دبی متناسب با نیازهای واقعی سیستم، مانع از مشکلات عملکردی و کاهش بهرهوری میشود.
- خرید از فروشگاههای معتبر: فروشگاههای معتبر معمولاً محصولات اورجینال را با قیمتهای منصفانه و خدمات پس از فروش مناسبی را در اختیار مشتریان قرار میدهند. این فروشگاهها همچنین میتوانند با ارائه مشاورههای لازم برای انتخاب مناسبترین بوستر پمپ به مشتریان یاری برسانند.
نحوه نگهداری بوستر پمپ
برای بهرهبرداری بهینه و افزایش طول عمر دستگاه، در کنار کمکگیری از نحوه انتخاب بوستر پمپ، رعایت نکات نگهداری و بررسی منظم سیستم ضروری است. در ادامه، برخی از نکات مهم برای نگهداری صحیح بوستر پمپ را ذکر کردهایم:
- یکسان بودن هد و دبی پمپهای اصلی و رزرو: از مراحل مهم در نحوه انتخاب بوستر پمپ، تعیین هد و دبی است. همچنین به صورت دورهای باید هد و دبی سیستم را با استفاده از کنتور یا فلومتر اندازهگیری کنید و مطمئن شوید که پمپهای اصلی و رزرو از نظر هد و دبی با هم مطابقت دارند.
- بررسی وجود زنگزدگی: به طور منظم سیستم را از نظر زنگزدگی و خوردگی بررسی کنید. زنگزدگی میتواند موجب کاهش عملکرد پمپ و آسیب به قطعات شود.
- نظارت بر صدا و ارتعاشات سیستم: تغییرات غیرعادی در صدا و ارتعاشات بوستر پمپ معمولاً نشاندهنده مشکلات فنی است. با دقت به این علائم توجه کنید و در صورت مشاهده هرگونه تغییر، با اقدام سریع جلوی بروز صدمات بیشتر را بگیرید.
- بررسی نشتی سیستم و اتصالات: بوستر پمپ و اتصالات آن باید به طور مرتب برای عدم وجود نشتی آب بررسی شوند؛ زیرا نشتی، مشکل هدر رفت انرژی و کاهش کارایی سیستم را به همراه میآورد.
- بررسی فشار خروجی پمپ: میزان فشار خروجی بوستر پمپ را نیز باید با مقادیر استاندارد و مدارک پمپ چک کرد.
- سایز لولهها: در کلکتور ورودی و خروجی سیستم، از یکسان بودن سایز لولهها با تفاوت حداقل یک اینچ اطمینان حاصل شود. این تفاوت فشار و عملکرد سیستم را کاهش میدهد.
- استفاده از شیر یکطرفه: در خروجی مخازن و منابع آب، با استفاده از دو شیر یکطرفه، جلوی برگشت آب و ایجاد مشکلات در عملکرد سیستم را بگیرید.
- استفاده از لرزهگیر لاستیکی: برای جلوگیری از آسیب به لولهکشیها هنگام راهاندازی بوستر پمپ، از لرزهگیر لاستیکی برای کاهش لرزشها و آسیبهای ناشی از آن استفاده کنید.
- استفاده از منبع انبساط: استفاده از منبع انبساط برای جلوگیری از روشن و خاموش شدن مکرر بوستر پمپ، میتواند به تنظیم فشار سیستم کمک کند و مانع از فشارهای ناگهانی شود.
مزایای استفاده از بوستر پمپ چیست؟
بوستر پمپها با ترکیب چندین پمپ موازی، راهحلی مؤثر برای و تأمین آب در سیستمهای آبرسانی ارائه میدهند. این سیستمها دارای مزایا متعددی هستند که بهبود عملکرد و کاهش هزینهها را به همراه دارند:
- بوستر پمپها میتوانند فشار آب را چندین برابر افزایش دهند و نیاز به فشار بالا در ساختمانهای بلند، صنایع و سیستمهای آتشنشانی را برطرف کنند.
- با جلوگیری از افت فشار، این سیستمها آبرسانی یکنواخت و پایدار را تضمین میکنند.
- با استفاده از چند پمپ کوچک به جای یک پمپ بزرگ، بوستر پمپها بهینهسازی مصرف انرژی و کاهش استهلاک تجهیزات را ممکن میسازند.
- وجود یک پمپ رزرو جلو بروز اختلال در صورت خرابی یکی از پمپها را میگیرد. این ویژگی امکان سرویسدهی حین کار را نیز فراهم میکند.
- بوستر پمپها از اجزا مجزا تشکیل شدهاند که میتوان آنها را بهراحتی جدا و در مکان مناسب نصب یا حمل کرد.
- در مقایسه با روشهای دیگر، بوستر پمپها هزینههای کمتری برای تعمیر و نگهداری دارند.
- این سیستمها به دلیل طراحی چندگانه و انعطافپذیری، محدوده گستردهای از نیازهای مختلف را پوشش میدهند.
عملکرد بوستر پمپها به چه صورت است؟
بوستر پمپها با توجه به تغییرات مصرف آب در شبکه، فشار سیستم را حفظ میکنند. در زمان شروع مصرف، فشار کاهش مییابد و اولین پمپ برای جبران آن وارد مدار میشود. در صورت نیاز، پمپهای دیگر به کمک میآیند تا فشار را ثابت نگه دارند. در زمان مصرف کم یا توقف نیز پمپها به تدریج از مدار خارج میشوند.
محاسبه دبی بوستر پمپ
همانطور که گفته شد محاسبه دبی در نحوه انتخاب بوستر پمپ اهمیت زیادی دارد. برای محاسبه دبی، میتوان از روشهای مختلفی استفاده کرد که نتایج متفاوتی میدهند. یکی از این روشها براساس مصرف آب وسایل بهداشتی و شیرآلات است که با استفاده از روش SFU انجام میشود. روش دیگر براساس استاندارد اروپایی DIN است که در ادامه به آن میپردازیم:
محاسبه دبی بوستر پمپ با روش استاندارد DIN
برای محاسبه دبی بوستر پمپ طبق استاندارد DIN، ابتدا باید نوع و تعداد مصرفکنندگان آب و شیرآلات هر واحد شناسایی شود. سپس با استفاده از جدول مصرف آب لوازم بهداشتی طبق استاندارد DIN، مجموع مصرف آب یک واحد محاسبه شده و آن را در تعداد واحدها ضرب میکنند تا دبی کل ساختمان در زمان بیشترین مصرف به دست آید. از آنجا که احتمال باز بودن همزمان تمامی شیرها کم است، این مقدار دبی باید در ضریب همزمانی برای ساختمانهای مختلف در نمودارهای استاندارد DIN ضرب شود.
نحوه محاسبه هد بوستر پمپ آبرسانی
مسئله مهم دیگر در نحوه انتخاب بوستر پمپ، محاسبه هد است. برای محاسبه هد مورد نیاز بوستر پمپ، ابتدا باید هد کل ساختمان را محاسبه کنیم که از مجموع چند فاکتور به دست میآید. فرمول محاسبه هد به صورت زیر بیان میشود:
که در آن:
- : ارتفاع عمودی از محل نصب بوستر پمپ تا دورترین مصرفکننده در بالاترین طبقه.
- : افت فشار مسیر لولهکشی تا دورترین مصرفکننده.
- : حداقل فشار آب خروجی از دورترین مصرفکننده.
- : فشار مکش بوستر پمپ که بسته به موقعیت مخزن ذخیره مثبت یا منفی است.
برای مثال، فرض کنید یک ساختمان 8 طبقه و دو طبقه پارکینگ در زیر آن داریم. در این ساختمان، دورترین مصرفکننده در بالاترین طبقه بوده و سطح آب مخزن ذخیره، 2 متر بالاتر از محل نصب بوستر پمپ قرار میگیرد. اگر ارتفاع هر طبقه 3.5 متر تعیین شود، برابر با 35 متر و اگر طول لولهکشی تا دورترین مصرفکننده را 50 متر اندازهگیری کنید، به ازای ضریب 0.165، برابر با 8.5 متر است. حداقل فشار آب خروجی از دستشویی به عنوان دورترین مصرفکننده 5.5 متر بوده و از آنجا که مخزن ذخیره 2 متر بالاتر از خروجی پمپ قرار دارد، برابر با -2 متر خواهد بود. در نتیجه با استفاده از فرمول کلی مقدار نهایی حد برابر با 47 متر میشود.
مهمترین پارامترها در محاسبه و طراحی بوستر پمپ
در طراحی و محاسبه بوستر پمپ، چندین پارامتر کلیدی باید در نظر گرفته شود تا سیستم به درستی عمل کند:
- زون (Zone): نواحی مختلف ساختمان که هر کدام توسط بوستر پمپ تأمین فشار میشوند.
- دبی: میزان مصرف آب که باید با دبی خروجی بوستر پمپ مقایسه شود تا اطمینان حاصل کنید که پمپ توانایی تامین نیاز آبی محیط را دارد.
- توان کاری: قدرت پمپ که باید متناسب با نیاز سیستم تعیین شود.
- دور موتور: سرعت موتور پمپ که بر عملکرد آن تأثیر میگذارد.
- ظرفیت منبع دیافراگمی: حجم منبع که به تنظیم فشار و تعادل سیستم کمک میکند.
جمعبندی
نحوه انتخاب بوستر پمپ یکی از فرآیندهای کلیدی در طراحی سیستمهای آبرسانی است که تأثیر زیادی بر کارایی و عملکرد سیستم دارد. برای انتخاب صحیح، باید به عواملی مانند دبی مصرفی، فشار مورد نیاز، نوع پمپ و فضا موجود برای نصب توجه کرد. علاوه بر این، شناخت انواع بوستر پمپ، بررسی نوع کاربری و توجه به مزایا و مشخصات فنی طراحی پمپها نظیر توان مصرفی، ذون و غیره از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی انتخاب درست بوستر پمپ میتواند به بهبود کارایی، کاهش هزینهها و افزایش عمر مفید سیستم کمک کند.
سوالات متداول
انتخاب بوستر پمپ به چه عواملی بستگی دارد؟
نحوه انتخاب بوستر پمپ به عواملی مانند نوع کاربری ساختمان، میزان دبی مصرفی، فشار مورد نیاز، نوع پمپ، فضا نصب پمپ، میزان برق مصرفی و تابلو برق بستگی دارد.
مزایا بوستر پمپ چیست؟
بوستر پمپ موجب تأمین فشار ثابت و یکنواخت آب میشود. این دستگاه عملکرد سیستم آبرسانی را بهبود داد و نوسانات فشار آب را کاهش میدهد.
چگونه دبی مصرفی را برای انتخاب بوستر پمپ محاسبه کنیم؟
برای محاسبه دبی مصرفی، باید تعداد واحدهای مسکونی، تعداد ساکنان و تعداد شیرهای مصرفی را در نظر گرفت. سپس، این مقدار برای کل ساختمان با استفاده از ضرایب همزمانی محاسبه کرد.
بیشتر بخوانید:
مشخصات و قیمت بوستر پمپ آبرسانی