پرسش های متداول الکتروموتور EX

درجه حفاظت محیط کار خود را با الکتروموتور ضدانفجار EX بالا ببرید!

الکتروموتور ضدانفجار EX یا Explosion Proof Electric-Motor یکی از پرکاربردترین موتورها در صنایع مختلف به شمار می رود. این الکتروموتور در صنعت با نام های دیگری ازقبیل الکتروموتور ضد جرقه، الکتروموتور EX یا الکتروموتور محیط های خطرناک نیز شناخته می شود. الکتروموتورهای ضد انفجار به موتورهای الکتریکی گفته می شود که قابلیت کنترل اشتعال داخل پوشش خود را دارند. به همین دلیل، استفاده از این نوع الکتروموتورها در کارخانه ها یا محیط هایی که در معرض گازها یا مواد اشتعال زا هستند، بسیار رواج دارد. الکتروموتورهای ضد انفجار بر اساس میزان خطرناک بودن محیط دسته بندی می شوند.

الکتروموتور ضد انفجار EX

الکتروموتورهای ضد انفجار EX در چه صنایعی به کار می روند؟

الکتروموتورهای ضد انفجار را می توان از مهم ترین تجهیزات به کار رفته در صنایع مختلف دانست. بسیاری از محیط های صنعتی دارای شرایط حساسی هستند که هم برای دستگاه ها و هم برای نیروی کار می تواند خطرناک باشد. به منظور حفظ امنیت، تمامی دستگاه ها و تجهیزات الکتریکی باید بر اساس استانداردهای خاصی ساخته شوند.

الکتروموتورهای ضد انفجار EX یکی از مهم ترین تجهیزات صنعتی در تضمین ایمنی محیط های حساس و قابل اشتعال به شمار می روند. از الکتروموتور ضدانفجار EX در صنایع شیمیایی، نفت، گاز، پتروشیمی، رنگ سازی، داروسازی، کارخانه سیمان، خودروسازی و معادن استفاده گسترده ای می شود. از دیگر کاربردهای مهم این نوع الکتروموتورهای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع الکل سازی
• کارخانه های ریسندگی و بافندگی
• میکسر و همزن
• تجهیزات نظامی و هسته ای
• جایگاه های سوخت
• انتقال گاز و سوخت

عدم توجه به مسائل امنیتی در این صنایع می تواند با هزینه های جانی و مالی جبران ناپذیری همراه باشد.

کاربرد الکتروموتورهای ضد انفجار

الکتروموتور ضدانفجار EX در چه محدوده دمایی کار می کنند؟

احتراق در یک محیط حساس صنعتی تنها ازطریق جرقه صورت نمی گیرد. عوامل دیگری نیز موجب آتش سوزی می شوند، ازجمله قرار گرفتن گاز و بخارات قابل اشتعال در معرض یک سطح داغ. در نتیجه، دمای داخلی و خارجی الکتروموتورهای ضد انفجار نیز باید در محدوده مشخصی قرار داشته باشد. به طور معمول، حداکثر دمای کارکرد الکتروموتورهای ضد انفجار EX باید حداقل 20 درصد کمتر از دمای احتراق گازهای قابل اشتعال باشد. به این ترتیب، یک فاصله ایمنی بین دمای کاری الکتروموتور و دمای احتراق گازهای موجود در محیط کار به وجود می آید.

طبقه بندی الکتروموتورهای ضد انفجار EX بر اساس نوع بدنه

بدنه الکتروموتور ضدانفجار EX باید به گونه ای باشد که در مجاورت گازهای قابل اشتعال یا مواد منفجره باعث آتش سوزی نشود. بر این اساس، الکتروموتورها را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد: نوع پوسته باز و نوع پوسته کاملاً محصور.

الکتروموتورهای نوع پوسته باز دارای دریچه های تهویه هوا برای سیم پیچ ها هستند. در نتیجه، این نوع الکتروموتورها برای محیط هایی با گازهای محترقه و خطرناک گزینه چندان مناسبی به شمار نمی روند. البته، امکان استفاده از آن ها در محیط هایی با درجه حساسیت کمتر وجود دارد. بدنه الکتروموتورهای ضد انفجار پوسته باز از آلیاژ ضد زنگ ساخته می شود و در برابر رطوبت و زنگ زدگی بسیار مقاوم است. این نوع الکتروموتورها را می توان به چهار دسته مختلف تقسیم بندی کرد: الکتروموتور ضد آب، ضد پاشش آب، ضد رطوبت و کاملاً محافظت شده.

الکتروموتور ضدانفجار EX پوسته کاملاً محصور یا پوسته بسته برای استفاده در محیط های بسیار حساس ساخته می شود. طراحی این نوع الکتروموتورها به گونه ای است که از ورود و خروج جریان هوا به درون دستگاه جلوگیری می شود. تقسیم بندی الکتروموتورهای ضد انفجار پوسته بسته بر اساس درجه محافظت به شرح زیر هستند:

• الکتروموتورهای بدون تهویه هوا
• با ورودی هوای موردنیاز
• مجهز به فن خنک کننده

انواع الکتروموتورهای ضد انفجار

چگونه می توان یک الکتروموتور ضد انفجار مناسب انتخاب کرد؟

انتخاب الکتروموتور ضدانفجار EX باید بر اساس جنس و نوع گاز قابل انفجار موجود در یک منطقه یا Zone انجام شود. در نتیجه، قدم نخست در انتخاب نوع الکتروموتور ضد انفجار، شناسایی گازهای قابل اشتعال موجود در محیط کار است. الکتروموتوری که برای محیط های صنعتی انتخاب می شود، باید دو مشخصه اصلی داشته باشد:

• هماهنگی بدنه دستگاه برای بهره برداری در محیط با گازهای قابل اشتعال
• متناسب بودن درجه حرارت بدنه دستگاه هنگام بهره برداری با گازهای موجود در محیط

در همین راستا، استاندارد IEC 60079 برای الکتروموتور ضدانفجار EX در نظر گرفته شده است. این استاندارد به واسطه آیین نامه ها و قوانین متعدد به خریدار در انتخاب الکتروموتور مناسب محیط کار خود کمک می کند. به این نکته توجه داشته باشید که تمامی تجهیزات طراحی شده برای محیط های خطرناک دارای نماد EX هستند. این نماد، ضد انفجار و ضد اشتعال بودن بدنه دستگاه را نشان می دهد. در نتیجه، هنگام انتخاب حتماً به این نماد دقت کنید.

در کنار نماد EX معمولاً از یک نماد دیگر نیز استفاده می شود که نشان دهنده منطقه یا Zone متناسب با دستگاه مورد نظر است. درجات حفاظتی تعیین شده توسط استاندارد IEC به شرح زیر هستند: Exm، Exs، Exd، Exe، Exi، Exn، Exp، Exo و Exq.

انتخاب الکتروموتورهای ضد انفجار EX

هنگام خرید الکتروموتور ضدانفجار EX باید به چه نکاتی توجه کرد؟

الکتروموتورهای ضد انفجار در انواع و اندازه های مختلفی ساخته می شوند. برندهای داخلی و خارجی بسیار زیادی در زمینه تولید این نوع موتورهای الکتریکی فعالیت می کنند. در نتیجه، خرید برای کسی که آشنایی چندان زیادی با الکتروموتورهای ضد انفجار ندارد، می تواند چالش برانگیز باشد. اگر می خواهید خرید مطمئنی داشته باشید، حتماً فضای کار و همچنین، زمینه فعالیت صنعتی خود را در نظر بگیرید. فضای کار و صنعت دو فاکتور اصلی و اولیه در انتخاب الکتروموتور ضدانفجار EX به شمار می روند.

همانطور که در بخش های قبل نیز گفته شد، نوع و میزان گازهای قابل احتراق در فضای کار باید به دقت اندازه گیری شوند. این اندازه گیری ها بر اساس دو نوع استاندارد صورت می گیرد: استاندارد بین المللی اروپا (IEC) و استاندارد ملی برق آمریکا (NEC). استانداردهای بکار رفته برای الکتروموتورها در بازار ایران معمولاً از نوع استاندارد اروپایی IEC است.

از استاندارد اروپایی IEC به منظور طبقه بندی محیط های دارای گاز و بخارات قابل اشتعال استفاده می شود، ازجمله صنایع شیمیایی. بر اساس این استاندارد، یک محیط کاری را می توان به سه دسته تقسیم بندی کرد:

• Zone 0: گازهای قابل اشتعال در Zone 0 برای مدت زمان طولانی باقی می مانند. در نتیجه، هیچگونه وسایل الکتریکی ازجمله الکتروموتور ضدانفجار EX در این محیط ها استفاده نمی شود.
• Zone 1: شرایط از نظر ماندگاری و غلظت گازهای قابل اشتعال در Zone 1 به نسبت Zone 0 بهتر و ایمن تر است.
• Zone 2: غلظت مخلوط گازهای قابل اشتعال و هوا در Zone 2 به حدی نیست که باعث آتش سوزی شود. در نتیجه، این فضا از نظر ایمنی دارای وضعیت بهتری نسبت به دو مورد قبلی است.

خرید الکتروموتورهای ضد انفجار

کدبندی الکتروموتورهای ضد انفجار بر اساس استاندارد اروپایی IEC

در این کدبندی، چند مورد به ترتیب آورده می شوند:

• نشانه ضد انفجار EX
• نوع حفاظت از موتور
• گروه بندی گازی دستگاه
• حداکثر درجه حرارت مجاز
• شماره IP

لازم به ذکر است که مشخصات موتور الکتریکی ازجمله توان، ولتاژ، جریان، مدل، برند سازنده و سال ساخت قبل یا بعد از نوشتن کدها ذکر می شوند. اگر در هنگام خرید الکتروموتور ضدانفجار EX با علائم زیر روبرو شدید، معنای آن ها به شرح زیر هستند:

• EEX: ضد انفجار بودن الکتروموتور
• a: قابل استفاده در Zone 1 به دلیل عدم انتشار آتش به خارج از محفظه
• b: ضد انفجار بودن ترمینال و امنیت بالای دستگاه
• c: قابل استفاده در Zone 1 به دلیل تضمین امنیت در محیط های تحت فشار هوا یا گاز بی اثر
• d: قابل استفاده در Zone 2
• e: مشابه کد EExn.d

کدبندی الکتروموتورهای ضد انفجار

قیمت الکتروموتورهای ضد انفجار EX

یکی از مهم ترین فاکتورهایی که هنگام خرید الکتروموتور ضدانفجار EX باید در نظر گرفته شود، قیمت آن هاست. عوامل متعددی بر قیمت الکتروموتور ضد انفجار تاثیرگذار هستند، ازجمله کیفیت و برند تولیدکننده. بدیهی است که برندهای خارجی با قیمت بالاتری در مقایسه با تولیدات داخلی به فروش می رسند. برندهای خارجی بسیار زیادی در زمینه تولید الکتروموتورهای ضد انفجار صنعتی فعالیت دارند. الکتروموتور ضد انفجار زیمنس، مارلی و غیره از پرکاربردترین الکتروموتورهای خارجی موجود در بازار ایران به شمار می روند.

قیمت الکتروموتورهای ضد انفجار EX

سخن پایانی

الکتروموتور ضدانفجار EX یک گزینه عالی و مناسب برای تمام کسانی است که به دنبال یک موتور قابل اطمینان و کارآمد می گردند. از الکتروموتورهای ضد انفجار می توان در زمینه های مختلفی استفاده کرد؛ از مصارف خانگی گرفته تا تنظیمات صنعتی. این نوع موتورها می توانند امنیت محیط های حساس صنعتی را تضمین کنند. در واقع، طراحی آن ها به گونه است که از ورود گازهای قابل اشتعال به درون دستگاه جلوگیری می کنند. علاوه بر این، با گذشت زمان دچار خوردگی یا نشتی نمی شوند. با این وجود، هنگام خرید حتماً به فضای کار و همچنین استاندارد IEC الکتروموتور توجه کنید.

آیا تاکنون با الکتروموتور ضدانفجار EX کار کرده اید؟ لطفاً تجربه خود را با ما در میان بگذارید.